Ο διαβήτης είναι μια πάθηση που προσβάλει την ικανότητα του οργανισμού να αποθηκεύει και να χρησιμοποιεί τη γλυκόζη. Ο διαβήτης μπορεί να προσβάλει τα μάτια και αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες σοβαρής απώλειας της όρασης σε ενήλικες.

Εάν παρομοιάσουμε το ανθρώπινο μάτι με μία φωτογραφική μηχανή , ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι ανάλογος του φωτογραφικού φιλμ. Αποτελείται από εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα και τροφοδοτείται από πολύ λεπτά αιμοφόρα αγγεία. Η αυξημένη γλυκόζη αίματος προκαλεί βλάβες στα λεπτά αιμοφόρα αγγεία που έχουν σαν αποτέλεσμα

1. Διαρροή υγρού από τα αγγεία και δημιουργία οιδήματος στον αμφιβληστροειδή
2. Απόφραξη των λεπτών αιμοφόρων αγγείων και διαταραχή της μικροκυκλοφορίας του αίματος στον αμφιβληστροειδή.
3. Δημιουργία νέων αγγείων τα οποία μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία ή αποκόλληση.

Η πρόωρη φάση της νόσου είναι γνωστή σαν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια υποστρώματος. Στη φάση αυτή οι μικρές αρτηρίες του αμφιβληστροειδή αποδυναμώνονται δημιουργώντας μικρές αιμορραγίες. Τα αγγεία αυτά μπορούν επίσης να δημιουργήσουν οίδημα στον αμφιβληστροειδή και μείωση της όρασης.

Η επόμενη φάση είναι γνωστή σαν παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια. Στη φάση αυτή είναι που αναπτύσσονται νέα εύθραυστα αγγεία , σε περιοχές του αμφιβληστροειδή που είναι ισχαιμικές. Δυστυχώς όμως τα νέα αυτά αγγεία είναι δυσλειτουργικά, αιμορραγούν εύκολα και το αίμα μπορεί να διαρρεύσει στον αμφιβληστροειδή και στο υαλοειδές προκαλώντας θάμβος όρασης ή και πολύ μειωμένη όραση. Σε πολύ προχωρημένο στάδιο η συνεχόμενη  αύξηση των αγγείων και ουλώδης ιστός που αναπτύσσεται μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και αποκόλληση.

Θεραπεία

Η θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας θεραπεύεται ανάλογα με το στάδιο το οποίο βρίσκεται . Είναι απαραίτητο ο ασθενής να υποβληθεί στον απαραίτητο έλεγχο πριν αποφασιστεί το είδος  της θεραπείας που πρέπει να ακολουθήσει. Κύριες εξετάσεις είναι η φλουροαγγειογραφία, η οπτική τομογραφία συνοχής OCT, και η φωτογράφιση βυθού.

Εάν παρουσιαστεί οίδημα στο αμφιβληστροειδή που επηρεάζει την όραση αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με laser ή και ενδουαλοειδικές εγχύσεις φαρμάκων..

Η νεοαγγείση αντιμετωπίζεται με laser ή και ενέσεις , ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι απαραίτητη και η χειρουργική επέμβαση (υαλοειδεκτομή)

Για να μειωθεί η πιθανότητα απώλειας όρασης ο ασθενής  θα πρέπει να λαμβάνει προληπτικά  μετρά και να εξετάζεται σε τακτική βάση από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο.

1. Πολύ σημαντικό είναι η καλή ρύθμιση του διαβήτη , της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης η αποφυγή του καπνίσματος και η απώλεια σωματικού βάρους.
2. Τακτικός έλεγχος των ματιών για έγκαιρο εντοπισμό και θεραπεία διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας εφόσον κρίνεται απαραίτητο από το γιατρό σας και πριν επηρεάσει σοβαρά την όρασή σας. Η εξέταση των ματιών πρέπει να γίνεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα ανάλογα με το στάδιο της νόσου στα μάτια σας.

Ο αμφιβληστροειδής ονομάζεται η πολύ λεπτή μεμβράνη που καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια του ματιού. Κάτω από ορισμένες συνθήκες ο αμφιβληστροειδής μπορεί να αποκολληθεί από τη θέση του , με αποτέλεσμα απώλεια της όρασης αν η αποκόλληση δεν αντιμετωπιστεί αμέσως.

Συνηθέστερη αιτία αποκόλλησης είναι η δημιουργία κάποιας ρωγμής στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς είτε αυτόματα, είτε μετά από τραυματισμό.

Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι μία επείγουσα κατάσταση που χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο , και ο ασθενής θα πρέπει να ζητήσει άμεσα εκτίμηση οφθαλμίατρου σε περίπτωση που εμφανιστούν συμπτώματα.

Κύρια συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν σε ασθενή με αποκόλληση ή ρωγμή του αμφιβληστροειδούς και πρέπει ν ανησυχήσουν τον ασθενή είναι

1. Λάμψεις σύντομης χρονικής διάρκειας σαν φλας
2. Εμφάνιση μαύρων κηλίδων στο οπτικό πεδίο του ασθενούς (μυιοψίες)
3. Γκρίζα κουρτίνα που περιορίζει το οπτικό πεδίο
4. Θόλωση όρασης.

Τα παραπάνω συμπτώματα δε σημαίνουν απαραίτητα και την ύπαρξη αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς αλλά θα πρέπει να εκτιμηθούν απαραίτητα από οφθαλμίατρο.

Με την ονομασία ωχρά κηλίδα ή ωχρά ονομάζουμε την κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού, που προσλαμβάνει τα οπτικά ερεθίσματα. Αποτελεί την πιο ευαίσθητη περιοχή και είναι απαραίτητη για να μπορούμε να διακρίνουμε τις λεπτομέρειες και τα χρώματα.

Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας αποτελεί ένα φάσμα αλλοιώσεων στην ωχρά οι οποίες παρουσιάζονται σε άτομα συνήθως μετά τα 60 , με τη συχνότητα να αυξάνεται με την ηλικία. Καταστρέφει προοδευτικά την οξεία κεντρική όραση που είναι απαραίτητη για να βλέπει κανείς καθαρά τα αντικείμενα και βασική για τις καθημερινές μας δραστηριότητες (διάβασμα , οδήγηση, τηλεόραση κτλ). Κύριοι παράγοντες κινδύνου για την ΗΕΩ είναι η ηλικία, γενετικοί παράγοντες , το κάπνισμα, και η διατροφή. Υπάρχουν δύο γενικές κατηγορίες, η Ξηρού τύπου ΗΕΩ και η Υγρού τύπου ΗΕΩ.

 Ξηρού τύπου ΗΕΩ

Η ΗΕΩ ξηρού τύπου έχει αργή πορεία εξέλιξης . Στα αρχικά στάδια μπορεί να μην υπάρχουν συμπτώματα και η διάγνωση  να γίνεται από τον οφθαλμίατρό σας. Συνήθως η πάθηση εξελίσσεται αργά και οι ασθενείς παρατηρούν ελάχιστη αλλαγή στην όρασή τους ,ένα ποσοστό όμως των ασθενών (10%-14%) θα μεταπέσουν στη υγρού τύπου ΗΕΩ , με ραγδαία επιδείνωση των συμπτωμάτων τους.

Σε προχωρημένα στάδια της νόσου αμφιβληστροειδής εμφανίζει περιοχές ατροφίας και η όραση είναι αρκετά μειωμένη.

Συμπτώματα

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η θαμπή όραση , οι ασθενείς δυσκολεύονται να διακρίνουν λεπτομέρειες που πριν μπορούσαν και έβλεπαν, με τη χρήση εντονότερου  φωτός το σύμπτωμα αυτό μπορεί και να βελτιωθεί. Σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου μπορεί να βλέπουν ένα σκοτεινό σημείο στο κέντρο της όρασής τους

Υγρού τύπου ΗΕΩ

 Η υγρού τύπου ΗΕΩ αποτελεί την πιο σοβαρή μορφή της νόσου. Λόγω του οξειδωτικού στρες στην ωχρά ο οργανισμός δημιουργεί νέα αγγεία με σκοπό να μεταφέρουν οξυγόνο στην περιοχή. Τα νεοαγγεία όμως είναι εύθραυστα και σχηματίζουν μεμβράνες που διαταράσσουν τον αμφιβληστροειδή εμποδίζοντας την όραση. Επιπλέον πολύ συχνά εμφανίζουν διαρροή υγρού ή αιμορραγία. Η συλλογή υγρού και αίματος στην ωχρά κηλίδα έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της όρασης  και την βλάβη της ωχράς κηλίδας. Εαν η νόσος παραμείνει χωρίς την κατάλληλη αντιμετώπιση θα δημιουργηθεί ουλή και ολοκληρωτική καταστροφή της ωχράς κηλίδας χωρίς δυνατότητα περαιτέρω αντιμετώπισης.

Συμπτώματα

Το πλέον συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η μεταμορφοψία, το να βλέπει κανείς τις ευθείες γραμμές να γίνονται κυματιστές, αυτό οφείλεται στην συλλογή υγρού στην ωχρά κηλίδα. Με την πρόοδο της ασθένειας και των βλαβών που δημιουργούνται εμφανίζεται και σ αυτούς τους ασθενείς μια μαύρη κηλίδα στο κέντρο της όρασής τους .

Θεραπεία  υγρής ΗΕΩ

 Η ΗΕΩ αντιμετωπίζεται σήμερα κατά κανόνα με φάρμακα τα οποία εγχέονται στο οφθαλμό με ένεση. Τα φάρμακα αυτά σταματούν την ανάπτυξη των νεοαγγείων και της αιμορραγίας.

Ονομάζονται αντιαγγειογεννετικοί παράγοντες και αποτελούν και τη συνηθέστερη μορφή θεραπείας . Η χορήγησή τους γίνεται με απευθείας ένεση στο βολβό , η διαδικασία είναι σχετικά απλή και ανώδυνη. Παρόλα αυτά καμία από τις θεραπείες δεν προσφέρει απόλυτη ίαση και η πάθηση είναι δυνατόν να εξελιχθεί.